اندومتریوز را بیشتر بشناسیم

اندومتریوز بافت نابجای رحمی در خارج از رحم و عمدتا در تخمدانها و لگن است. بعلت تغییرات هورمونی و خونریزی‌های داخل بافت اندومتریوز دردهای مزمن لگنی، دردهای حین خونریزی پریود و درد و ناراحتی حین دفع ادرارو مدفوع و نزدیکی در افراد مبتلا مشاهده میشود. بعلت بروز چسبندگی ، نازایی از علائم دیگر این بیماری است.
درادامه مقاله با ما همراه باشید تا در مورد جرئیات این بیماری توضیحات بیشتری ارائه کنیم.

مشاوره با متخصص

در صورتی که میخواهید با متخصص زنان مشاوره داشته باشید، می توانید شماره تماس و مشکل خود را با ما در میان بگذارید.

اندومتریوز چیست؟

اندومتریوز یکی از بیماری هایی است که در داخل رحم اتفاق می افتد. بافت داخل رحم در هرسیکل رشد کرده و خونریزی می‌کند و سپس این خون از طریق دهانه رحم و سپس واژن خارج میشود.
در بیماری اندومتریوز این بافت داخل رحم بطور نابجا در قسمتهای دیگر بدن قرار دارند، که شایعترین آنها تخمدانها، لوله‌های رحمی و لگن است. احتمال وجود بافت رحمی نابجا ( اندومتریوز) با شیوع کمتری در خارج از لگن نیز دیده میشود مانند کلیه یا محل جراحی قبلی.از جمله مشکلات عدیده ای که این بیماری ایجاد می کند دردهای مزمن لگنی، درد حین مقاربت( روابط زناشویی) و درد حین دفع ادرار یا مدفوع کردن است.
از آنجاییکه بافت اندومتر طبیعی رشد و سپس خونریزی می‌کند، این بافت اندومتری نابجا ( اندومتریوز) نیز همین رویه را با تغییرات هورمونی انجام میدهد ولی چون راهی برای خروج خون وجود ندارد تشکیل کیست (مثلا در تخمدان) یا باندهای فیبروزه چسبندگی (مانند چسبندگی‌های لگنی) را میدهد.
به دلیل التهابی که تغییرات خونریزی در اندومتریوز بوجود می‌آورد بافتهای اطراف محل اندومتریوز بهم می‌چسبند.
از مشکلات دیگر اندومتریوز دردهای مزمن لگنی، درد حین مقاربت ( روابط زناشویی) و درد حین دفع ادرار یا مدفوع کردن است.
بیماران معمولا از افزایش این مشکلات در طی زمان شاکی هستند.
و سرانجام اندومتریوز بدلیل التهاب و چسبندگی می‌تواند منجر به ناباروری بشود. ( در مورد عوامل موثر بر ناباروری بیشتر بدانید)

علت اندومتریوز چیست؟

کاشته شدن بافت دیواره ی داخلی رحم (اندومتر) در مناطق غیر طبیعی میتواند بدلیل جریان برگشتی خون قاعدگی، از طریق لوله های رحمی به داخل شکم و حفره ی لگن اتفاق بیفتد‌.

این تئوری قطعی نیست زیرا این اتفاق در همه ی خانمها می افتد ولی همه مبتلا به اندومتریوز نمی شوند.

وجود سلولهای چند خاصیتی (مولتی پتانسیل) در لگن

این سلولها میتوانند به بافت اندومتر تبدیل شده و اندومتریوز ایجاد کنند.

کاشته شدن ِمستقیم بافت اندومتر از طریق جراحیها در مناطق دیگر.برای مثال در محل برش ِمربوط به زایمان طبیعی یا سزارین.

اختلال در سیستم ایمنی خانمهای مبتلا که سبب رشد اندومتر در مناطق غیرمعمول میشود.

علائم بالینی اندومتریوز کدام است؟

در بسیاری از موارد این پدیده بی علامت است. در افرادی که علامتدار هستند، شامل این موارد است:

درد لگن
مهمترین علامت اندومتریوز است.میتواند قبل و یا در هنگام عادت ماهیانه باشد. شدت درد اغلب بدنبال قاعدگی کم میشود.

نزدیکی دردناک
احساس گرفتگی یا کرامپ شکمی در زمان رابطه ی زناشویی
نازایی
درد در هنگام معاینه ی لگن
شدت درد در اندومتریوز متغیر است.در بعضی موارد خفیف و گاهی بسیار شدید میباشد که بستگی به مکان ِدرگیری دارد. دلایل زیر بعنوان علت درد عنوان شده اند:
کاشته شدنهای عمیق در اندومتریوز و کاشته شدن در مناطقی که تعداد زیادی عصب وجود دارد.
رها کردن موادی از نسج مبتلا که واسطه ی ایجاد درد هستند.
وقتی اندومتریوز اطراف یک بافت را گرفتار کرده و آن را تحت فشار قرار میدهد.
توجه داشته باشید که در اندومتریوز شدت بیماری با شدت درد ارتباط مستقیمی ندارد، به عبارتی شدت درد علامتی از شدید بودن بیماری نیست.

درد بیماری با شدت بیماری مرتبط نیست و بسته به محل اندومتریوز شدت درد تغییر میکند.

عوامل خطر ساز به وجود آمدن اندومتریوز چیست؟

چه کسانی بیشتر در معرض اندومتریوز هستند؟

-کسانی که هرگز بارداری زایمان نداشته‌اند
-شروع زودهنگام بلوغ
-یايسگی دیر هنگام
-ابتلا یکی از بستگان نزدیک مانند مادر،خواهر و خاله
-سیکلهای پریود کوتاه (معمولا زودتر از ۲۷ روز پریود شدن)
-در معرض استروژن زیاد قرار گرفتن
-وزن پایین BMI کم
-مصرف الکل
-اختلالات اناتومی در رحم که خروج خون پریود با مشکل همراه شود.

عوامل بالا بدین معنی نیست که هرکسی ویژگی‌های بالا را دارد حتما اندومتریوز می‌گیرد بلکه به معنی مستعد بودن است
علايم اندومتریوز در طی بارداری موقتا ازبین میرود، ولی با قطع پریودها در بائسگی علائم بطور دائم ازبین میرود.

آیا اندومتریوز باعث نازایی می شود؟

اندومتریوز یک بیماری لگنی است که در خانمهای نابارور شایعتر است.
در حدود هفتاد درصد از خانمهایی که اندومتریوز متوسط یا خفیف دارند، بدون مشکل باردار میشوند.

اندومتریوز به دلایل متفاوتی میتواند سبب ناباروری شود:

اثر بر ساختمان و آناتومی لگن

اندومتریوز میتواند با ایجاد کیست در تخمدان و چسبندگی بین رحم و تخمدان و سایر اعضا لگن همراه باشد.
این چسبندگی ها ،ساختمان و عملکرد طبیعی رَحِم و تخمدان را تحت تاثیر قرار میدهند.

اثرات هورمونی اندومتریوز
اندومتریوز میتواند با ترشح مواد التهابی اثرات منفی بر تخمک،اعضای لگنی و لانه گزینی جنین داشته باشد.
توجه داشته باشید که این عوارض در نوع شدید اندومتریوز شایعتر است.

تشخیص بیماری اندومتریوز

پزشکان چگونه اندومتریوز را تشخیص میدهند؟

تشخیص این بیماری برای دکتر زنان اصفهان از راههای زیر امکان پذیر است:

• شرح حال بیمار و معاینه ی لگنی
  وجود سابقه ی قاعدگی ها یا رابطه ی زناشویی دردناک، لکه بینی قبل از شروع عادت ماهیانه .
  در معاینه ی لگنی وجود درد در هنگام معاینه و یا لمس ِ برجستگی های اندومتریوز در لگن .
• سونوگرافی
  سونوگرافی نمیتواند برای بررسی جسبندگی ها کمک کننده باشد ولی وجود نمای کیستهای اندومتریوز در تخمدان به تشخیص کمک میکند.
• آزمایش خون
  اندازه گیری CA125 میتواند کمک کننده باشد ولی یک آزمایش اختصاصی نیست.
• جراحی لاپاروسکوپی
  در واقع تشخیص قطعی اندومتریوز از طریق دید مستقیم با دوربین های مدار بسته در هنگام عمل لاپاروسکوپی امکان پذیر است.
  در حین عمل از نسوج مشکوک نمونه گیری شده و بر اساس جواب آسیب شناسی،تشخیص قطعی داده میشود.

درمان اندومتریوز چیست؟

به دو دسته ی دارویی و جراحییست که بر اساس مشکل بیمار و شدت بیماری توسط پزشک معالج انتخاب میشود.
انواع متفاوتی از داروها برای اندومتریوز استفاده میشوند که عملا برای کنترل درد است و بر شدت بیماری تاثیری ندارد.
جراحی ،درمان قطعی تری است که موارد مصرف خود را دارد.

درمان دارویی اندومتریوز

داروهای ضد درد (ضد دردهای رایج مثل ایبوبروفن ،ناپروکسن و غیره )
این داروها برای بهبود درد لگنی و درد زمان قاعدگی کاربرد دارد. اثری بر سیر بیماری اندومتریوز و ممانعت از پیشرفت بیماری ندارد و یک درمان علامتی است.

هورمونهای مشابه با هورمونهای مترشحه از غده ی هیپوتالاموس
مثل دکاپپتیل و دیفرلین. این داروها اثر مهاری بر عملکرد هیپوفیز داشته و به نوعی یائسگی موقتی بوجود می آورند.
عوارض این داروها شامل گرگرفتگی، خشکی واژن، احساس خستگی، لکه بینی، تغییرات خلق و خو و پوکی استخوان است.

پروژسترون ها و قرصهای جلوگیری از بارداری

این داروها با مهار تخمک گذاری،سبب کاهش هورمون استروژن میشوند.
عوارض آنها شامل حساسیت پستانها،ورم شکم،افزایش وزن ،لکه بینی و افسردگی است.

درمان جراحی اندومتریوز

در موارد شدید یا در صورت وجود کیستهای تخمدان انجام میشود. معمولا از طریق لاپاروسکوپی (جراحی بدون باز کردن شکم) و با دوربینهای مداربسته است.
با این عمل میتوان چسبندگی ها را برطرف کرد، کیست تخمدان را خارج کرد و نقاط کاشته شده ی اندومتریوز در لگن را از بین برد. جراحی قطعی ترین راه درمان اندومتریوز است. گاهی در موارد بسیار شدید و در کسی که تمایلی به فرزندآوری نداشته باشد، عمل خارج کردن رحم نیز انجام می‌شود.

سوالات متداول